Trái phiếu là gì? Tìm hiểu tất tần tật thông tin về trái phiếu

Trái phiếu là một cụm từ không còn xa lạ với nhiều người trong cuộc sống hiện nay. Những đơn vị phát hành trái phiếu xuất hiện ngày càng nhiều, đáp ứng nhu cầu sở hữu của người dùng. Trong bài viết này, hãy cùng ReviewAZ giải đáp trái phiếu là gì và tìm hiểu mọi thông tin liên quan đến khái niệm này.

Trái phiếu là gì?

Về bản chất, trái phiếu đề cập đến chứng nhận nghĩa vụ nợ mà người/công ty/đơn vị phát hành (người vay) buộc phải trả cho người sở hữu trái phiếu (người cho vay). Trái phiếu được hình thành và có hiệu lực với một khoản tiền nhất định, trong khoảng thời gian xác định và một mức lợi tức đã được thống nhất giữa hai bên.

Người phát hành trái phiếu (người vay) có thể là các doanh nghiệp hoặc tổ chức. Phổ biến nhất là Kho bạc nhà nước.

Các đặc điểm nhận biết trái phiếu

Để có cái nhìn tổng quan hơn về trái phiếu, hiểu thêm định nghĩa trái phiếu là gì bạn đọc hãy tham khảo một số đặc điểm nhận biết loại hình này.

• Về đối tượng mua trái phiếu (sở hữu trái phiếu) có thể là cá nhân hay doanh nghiệp hoặc chính phủ. Liên quan đến đặc điểm này, có hai loại trái phiếu thông dụng trên thị trường. Đó là trái phiếu ghi danh - trên phiếu có ghi tên trái chủ (chủ của trái phiếu) hoặc trái phiếu vô danh - trên trái phiếu không ghi tên.
• Trái chủ là cụm từ dùng để chỉ những người cho nhà phát hành trái phiếu vay tiền. Trái chủ không có nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn vay từ người vay. Trong khi đó, nhà phát hành trái phiếu phải thanh toán số nợ đúng theo cam kết trong hợp đồng cho vay.
• Về đối tượng phát hành trái phiếu, đó có thể là doanh nghiệp, tổ chức chính quyền công như: chính quyền, kho bạc nhà nước. Trái phiếu do doanh nghiệp phát hành gọi là trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu do tổ chức chính quyền công phát hành gọi là công trái hoặc trái phiếu chính phủ, do kho bạc phát hành gọi là trái phiếu kho bạc.
• Trái phiếu đem lại nguồn thu trong quá trình sử dụng, gọi là tiền lãi. Tiền lãi là khoản thu cố định theo định kỳ. Chúng không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh.
• Về bản chất, trái phiếu được coi là chứng khoán nợ. Trong trường hợp công ty/doanh nghiệp bị phá sản, vỡ nợ, giải thể, cổ phần của công ty/doanh nghiệp buộc phải thanh toán cho những người sở hữu trái phiếu. Đây là trách nhiệm và nghĩa vụ bắt buộc. Nếu hoàn tất trả nợ trái phiếu, cổ phần tiếp tục được chia cho cổ đông.

Có thể bạn chưa biết: Bảng cân đối kế toán là gì? Bật mí cách lập bảng cân đối kế toán chi tiết nhất

5 cách phân loại trái phiếu phổ biến hiện nay

Nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng, sở hữu trái phiếu ngày càng cao của người tiêu dùng, nhiều loại trái phiếu đã được phát hành. Chúng được phân chia tùy theo từng đặc điểm để giúp các bên liên quan phân biệt một cách rõ ràng.

Theo người phát hành trái phiếu

Phân loại theo đối tượng phát hành trái phiếu, có 3 loại như sau:

• Trái phiếu doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần phát hành. Loại trái phiếu này được ra đời nhằm tăng vốn hoạt động của công ty/doanh nghiệp.
• Trái phiếu Chính phủ - đây là loại trái phiếu có uy tín nhất, ít rủi ro trên thị trường hiện nay, được phát hành bởi cơ quan chính phủ. Chính phủ phát hành trái phiếu nhằm thỏa mãn nhu cầu chi tiêu của Chính phủ, huy động tiền chưa sử dụng đến của dân, các tổ chức kinh tế –  xã hội.
• Trái phiếu của các tổ chức tài chính, ngân hàng do chính các tổ chức này phát hành, có mục đích tương tự như trái phiếu doanh nghiệp.

Theo lợi tức trái phiếu

Cũng có thể phân loại trái phiếu theo lợi tức. Lợi tức là một khái niệm quen thuộc khi chơi trái phiếu. Phân loại theo tiêu chí này, có 3 loại trái phiếu sau đây:

• Trái phiếu có lãi suất biến đổi còn được biết đến với tên gọi lãi suất thả nổi. Khi sử dụng loại trái phiếu này, lợi tức được trả trong những kỳ có sự chênh lệch. Chúng được tính theo mức lãi suất biến đổi liên tục theo lãi suất tham chiếu của trái phiếu.
• Trái phiếu có lãi suất bằng không. Người mua loại trái phiếu này không được nhận lãi định kỳ. Tuy nhiên, một lợi ích khác người mua được hưởng đó là mua chiết khấu - mua với mệnh giá thấp hơn. Bên cạnh đó, người mua cũng được hoàn tiền theo đúng mệnh giá khi trái phiếu đến thời điểm đáo hạn.
• Trái phiếu có lãi suất cố định. Mức lãi suất tính lợi tính là hằng số - không được phép thay đổi. Chúng cố định theo mệnh giá trái phiếu.

Theo tính chất trái phiếu

Cách phân loại tiếp theo là phân loại theo tính chất trái phiếu. Với tiêu chí này, cũng có 3 loại trái phiếu cơ bản sau:

• Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu - cho phép trái chủ sở hữu số lượng một số lượng cổ phiếu của công ty theo hình thức trao đổi - mua bán, dựa theo thỏa thuận của hai bên.
• Trái phiếu có thể mua lại, tức là nhà phát hành được phép mua lại một hoặc toàn bộ trước thời điểm đến hạn thanh toán trái phiếu.
• Trái phiếu có thể chuyển đổi - thường do công ty/doanh nghiệp phát hành. Đây là loại trái phiếu cho phép trái chủ có quyền chuyển đổi sang cổ phiếu của công ty phát hành. Quy trình chuyển đổi tùy thuộc vào sự thỏa thuận giữa 2 bên ngay từ khi mua cổ phiếu, quy định rõ về tỷ lệ, thời gian,...

Theo hình thức trái phiếu

Về hình thức trái phiếu, có 2 loại trái phiếu là trái phiếu vô danh và trái phiếu ghi danh. Cụ thể như sau:

• Trái phiếu ghi danh - điền rõ họ và tên cụ thể của người mua.
• Trái phiếu vô danh - không ghi rõ của người mua. Trong trường hợp này, trái chủ là người được hưởng quyền lợi từ trái phiếu vô danh.

Theo mức độ đảm bảo thanh toán từ phía người phát hành trái phiếu

Cách phân loại cuối cùng, có thể nhận biết trái phiếu theo mức độ đảm bảo thanh toán từ phía người phát hành trái phiếu. Có 3 loại cụ thể như sau:

• Trái phiếu bảo đảm - có tài sản làm vật bảo đảm trong quá trình phát hành. Trong trường hợp rủi ro, khi nhà phát hành không thể thanh toán, trái chủ được phép có phép thu và toàn quyền sử dụng tài sản đảm bảo đó. Trong trái phiếu bảo đảm có trái phiếu có tài sản cầm cố hoặc trái phiếu bảo đảm bằng chứng khoán ký quỹ,...
• Trái phiếu không bảo đảm - không sử dụng tài sản bảo đảm mà được bảo đảm bằng uy tín, danh dự của người phát hành.

Nhìn chung, có vô vàn các loại trái phiếu được phát hành trên thị trường hiện nay. Tuy nhiên, thông dụng nhất là cách phân loại trái phiếu theo người phát hành và lợi tức trái phiếu.

Trong đó, trái phiếu chính phủ được xem là trái phiếu ít rủi ro nhất, an toàn nhất đối với trái chủ. Bởi chúng được phát hành bởi đơn vị uy tín, được bảo đảm bằng danh dự. Bên cạnh đó, tùy theo nhu cầu và sự tính toán của người chơi, bạn có thể tham gia sở hữu nhiều loại cổ phiếu khác nhau.

Trên đây là một số thông tin cơ bản về trái phiếu, sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc trái phiếu là gì. Hy vọng rằng qua bài viết dưới đây, bạn đọc đã có những hiểu biết sâu rộng hơn về các loại hình trái phiếu khá phổ biến, được nhiều người ưa chuộng và sử dụng trên thị trường hiện nay.

Có thể bạn chưa biết: Lợi tức là gì? Lợi tức và lãi suất có khác nhau không?